Osmanlı tarihçilerinden Hayrullah Efendi'nin anlattığına göre Dündar Bey ile Osman Gazi arasında bir çekişme olduğunu ve Dündar Bey'in Osman Gazi'nin beyliğini istemeyerek kabullendiğini ve sürekli Osman aleyhine çalıştığını hatta Bilecik tekfuru ile anlaşarak Osman'a suikast tertip ettirdiğini ve bu sebepten ötürü affı kabul edilmeyerek Dündar Bey'in öldürüldüğü belirtilir.
KURULUŞ OSMAN DÜNDAR BEY KİMDİR? Dündar Bey 210 veya 1212 yıllarında doğmuştur. 1298 veya 1302 yılları arasında ölmüştür. Süleyman Şah'ın oğlu, Ertuğrul Gazi'nin kardeşi ve Osman Gazi'nin amcasıdır. 90 yaşına yakınken Osman Gazi tarafından öldürüldüğü rivayet edilir.
DÜNDAR EY NASIL ÖLMÜŞTÜR? Dündar Bey'in öldürülmesi birçok Osmanlı tarihçisi tarafından farklı şekillerde nakledilmiştir. Bir rivayete göre Dündar Bey ile Osman Gazi arasında bir çekişme olduğunu ve Dündar Bey'in Osman Gazi'nin beyliğini istemeyerek kabullendiğini ve sürekli Osman aleyhine çalıştığını hatta Bilecik tekfuru ile anlaşarak Osman'a suikast tertip ettirdiğini ve bu sebepten ötürü affı kabul edilmeyerek Dündar Bey'in öldürüldüğü belirtilir.
OSMAN GAZİ AMCASINI ÖLDÜRDÜ MÜ? Konuyla alakalı olarak tarihçilerin rivayetleri şöyle:
Yavuz Selim zamanında yaşamış olan Neşri, Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu, anlattığı ünlü yapıtı "Cihannüma" da, Osman Bey'le amcası Dündar Bey'in iktidar kavgalarını şöyle özetliyor: "…Ertuğrul Bey doksan üç yaşında ahrete intikal edip Söğüt'te defnettiler; göçer evler (aşiretler) bazı Osman'ı ve bazı Ertuğrul karındaşı Osman'ın ammisi Dündar'ı, 'Bey' kılmak istediler. Amma kendü kabilesi Osman'a vecih görüp, el altından haber gönderip söyleştiler. Dündar dahi halk ortasına gelecek, halkın Osman'a meyi ve İtikadın görecek 'beylik'ten vazgeçip, ol dahi Osman Gazi'ye biat etti… Bilecik Bey'inin yakalanmasına mani olduğu için Osman Bey amcası Dündar Bey'i bizzat kendi eliyle ve okla öldürmüş…"
1817'de doğmuş olan Hayrullah Efendi -Abdülhak Hamid'in babası- ise aynı olayın, sonunda siyasal bir cinayete nasıl dönüştüğünü şöyle anlatmada:"…Dündar Bey, Osman Bey'in reisliğini bir türlü hazmedemeyerek münasip bir fırsat bekliyordu; hatta rivayete göre Bilecik ve Yarhisar Rum Beyleri'nin Osman Gazi'yi öldürmek İçin tertip ettikleri tuzaktan Dündar Bey'in de haberi varmış. Osman Bey bu hadiseyi bastırdıktan sonra 1298'de amcasını öldürmüştür…"
Ahmet Cevdet Paşa ise olayı şöyle anlatır: "Ashâb-ı hallü akd(sözü geçen, ileri gelen beyler ve ihtiyarlar) emirliğe (başkanlığa) Osman Gâzi'yi seçtiklerinden Dündar Bey, sükûta(susmağa) mecbur olmuştu. Lâkin, biraderinin oğlunun şanının kat kat arttığını gördükçe, (hasetle)çekemez ve müşkülat çıkarırdı. Osman Şah Gazi de amcasına saygı göstererek, müsamaha ile geçiştirirdi. Fakat bu defa Tekfurlar, Osman Şah Gazi aleyhine ittifak ettik de, Dündar Bey'in onlarla muhabere ettiği(haberleştiği) duyulmakla Osman Şah Gazi, pek ziyade hiddetlendi, sabrı yandı, elinden çıkan bir tîr-i kaza (kaza oku) ile Dündar Bey vefat etti. Sanki henüz teşekkül etmek üzere olan Devlet-i Osmaniyye'ye temel atılırken, Dündar Bey, bu binanın temeline kesilen bir kurban! gibi olmuş oldu."
Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı: "Ertuğrul Bey'in vefatından sonra idaresi altındaki müteaddid aşiretlerden —ki bu aşiretlerin Ertuğrul'un idaresi altında toplanmalarının kendisinin uc beyi ve Oğuzların en şerefli boyu olan Kayılara mensup olmalarının da dahli vardır—ibtida kabiliyet ve cevvaliyeti sebebi ile kendisinin mensup olduğu Kayı aşireti Ertuğrul'un küçük oğlu Osman Bey'i intihap etti. Osman Bey babasının son demlerinde de ona vekâlet ediyormuş; fakat Ertuğrul'un kardeşi Dündar Bey de birliğe reis olmak istediğinden aralarında ihtilâf hâsıl oldu. Çünkü Kayı'dan başka aşiretler de yaşlı olan Dündar'ın reis olmasını muvafık buluyorlardı; fakat Dündar, Osman'ın reisliği için temayül fazla olduğunu anlayınca amcası da Osman'ın baş olmasını muvafık buldu ise de daha sonra yeğeni aleyhine faaliyeti duyulduğundan -katledildi (1298)."
D. Mustafa Doğan: "Osman Bey, en küçük kardeş olmasına rağmen daha babasının sağlığında cesareti, mertliği ve ahlakî meziyetleri sayesinde Kayı boyuna bey olacak güçte olduğunu göstermişti. Nitekim babası yaşlandığı zaman Kayı aşiretinin idaresini ona bırakmıştı. Ertuğrul Bey vefat ettikten sonra yerine kardeşi Dündar Bey geçmek isliyordu. Ancak, Ertuğrul Bey in silâh arkadaşları ve aşiretin ileri gelenleri Osman Bey'i Beyliği'n başına getirdiler." Yazar Dündar Bey'in herhangi bir ihtirasından, ihanetten ve amca katlinden bahsetmemektedir.
Prof. Dr. Halil İnalcık: "Osman Gazi, beyliği ailenin öbür üyeleriyle birlikte idare eder görünüyor. Karacahisar subaşılığını (komutanlığını) kardeşi Gündüze vermişti. Önemli siyasi kararlarda amcası Dündar ile danışırdı. Osman güdülecek siyaset konusunda tartışmaya girdiği amcasını okla vurmuş, öldürmüş."
Hasırcızade Metin Hasırcı: "Ertuğrul Bey'in vefatı üzerine, Kayı Kabilesi'nin ileri gelenleri toplandılar Gazi Osman Bey'i seçtiler. Osman Bey'İn kardeşleri ise, bu seçime gönülden bir bağlılıkla katıldılar. Ne var ki, Osman Bey'in seçilmesi, amcası Dündar Bey'in canını sıktı. Başa geçmek için birtakım çalışmalara girdiyse de, Osman Bey'in seçilmiş olması, Selçuk Sultanınca da tasvib ve tasdik gördüğünden, bu çalışmalarında başarıya ulaşamadı. Fakat bun hazmedemeyen Dündar Bey, Osman Bey'in işlerini aksatmak İçin O'nun düşmanlarıyla bile işbirliği yapmaktan çekinmedi… Netice olarak; Gazi Ertuğrul Bey'in vefatıyla yerine, Osman Bey'in geçmesini bir türlü hazmedemiyen Dündar Bey, Gazi Osman Bey'in aleyhinde birleşen tekfurlarla işbirliği yaptığı anlaşılınca, Osman Gazi Hazretleri çok kızdı. Bu hainlikti! Hainliğin cezası verilmeliydi ve attığı bir okla onun hayatına son verdi."
Hammer: "Osman, yalnız Karaca Hisar pazarına bir nazır ve beldeye girecek eşyaya bir vergi tâyin etmişti. Osman, Karaca Hisar hâkiminin üzerine yürümezden evvel silâh arkadaşlarıyla meşveret etti. Bunun için topladığı meşveret meclisinde – yetmiş sene önce Ertuğrul ile birlikte Ahlat'tan Rum kıt'asına geçmiş, ve o zaman lâakal doksan yaşında bulunmuş olan- amcası Dündar da hazır idi. Dündar, işbu vergi teşebbüsünün, Germiyan Beği ve Rum hâkimleri gibi, hasedci komşularını kendi aleyhine ittifaka sevkedeceğıni ihtar etti (îdrîs, varak: 63. Neşri, varak: 31, 36. Leonklavi, Târih-I İslâm, s. 75. Knolles, Türk Târihi, s. 97.). Lâkin Osman'ın harareti, ihtiyarın sükûn isteyen ihtiyatına mağlûp olmadı; her cevâbın yerini tutmak üzere okunu alıp onu öldürdü. O vak'a, âmirin kararına muhalefette bulunacakların hepsine ibret dersi oldu. îdrîs -ki haklı olarak Osmanîıiar'ın en mu'teber müverrihi unvanına lâyıktır- eserinin mukaddimesinde, haleflere ancak şanlı vak'alar intikal edebilmek üzere, Osmanlı ailesinin takbih edilmeğe şâyân olan bütün faaliyetlerini anlatmaksızın (meskût) bırakacağını beyân etmekte olmasıyla beraber, Dündar'ın katlini, beyân eylediğimiz ahvâl ile, zikretmektedir (îdrîs, varak: 62-3). Bu türlü vak'alar Osmanlılar'ı övenler tarafından övülecek işler sırasına konulmuş ise, sükûtla geçiştirdikleri şeyler hakkında ne, düşünmek lâzım gelecektir?" *
* Eseri tercüme ve tahkik eden Mümin Çevik'in dipnotu: "Dündar mes'elesi, meydana gelişi itibariyle, hiçbir Osmanlı müverrihi tarafından övgüye değer bir faal olarak addolunmamış-tır. Fakat vak'a sabit midir? Târihî bir hakikat olduğunu isbât edecek deliller yoktur; müverrih dahî bu hususta şüpheli bir nokta kondurmuştur. Doğrudan doğruya vak'alar ve ahvâl tet-kîk edilecek olursa, bölye bir şeyin muhtemel bulunmadığı kuvvet kazanır. Dündar'ın vefatı târihi 688 olacaktır. Müverrihin dediği gibi o zaman doksan yaşlarında idi. Eğer bu ihtiyar,-zannolunduğu gibi- riyasete hırslı olsaydı, Ertuğrul'un vefatında emelinin istihsâline kalkışırdı. Bununla beraber, Osmanlılar içinde bir hilaf ve şikak ihdasına çalışmakla ithamı mantıkî görünmez. İkinci olarak, silâh arkadaşları içinde müstebid bir âmir değil, seçilerek gelmiş bir kimse hükmünde bulunan Osman'ın doksanlık bir amcasını vurup öldürmesine o zamanın ahlâkî temizliği ve tavırları nasıl kail olurdu? Üçüncü olarak, naklediliş suretine göre» vak'a bir müşavere meclisinde olmuş. Yakın bulunan şahıslar aleyhine silâh ok ve yay değil, kılıçtır. Müzâkere mahalline gelinirken Osman Gâzî'nin mûtâd üzre kılıcı belinde olabilir; fakat meşvere yerine-uzaktaki düşman için kul-lanılan- ok ve yay ile mi gidilir?"
Ziya Nur Aksun: "…eskiden beri Osman Bey'in riyâsetini kabul etmeyen amcası Dündar Bey'in öldürüldüğü bâzı târihlerde nakledilmiştir, fakat kabul edilemez.
