Sağlık çalışanlarına yıpranma payı, erken emeklilik ve maaş zammı gibi yeni gelişmeler yaşanıyor. Peki, yıpranma payı nedir? Yıpranma hakkı ne demek? İşte tüm detayları haberimizde derledik.
TBMM'ye sunulan teklifte, sağlık çalışanlarının emeklilik hakları ile ilgili de çok önemli bir düzenleme yer alıyor. Düzenleme üzerinden yapılan hesaplamaya göre uzman tabip ve diş tabiplerinin emekli aylıklarına 2 bin TL artış yapılacak. Uzman olmayanların emekli aylıkları ise 1533 TL artırılacak.
SAĞLIK ÇALIŞANLARINA ERKEN EMEKLİLİK
Torba kanun teklifinde yer alan düzenlemeyle tüm sağlık çalışanlarına 1 yıla 60 gün yıpranma payı verilecek. Böylece doktorlardan hemşirelere, eczacılardan diğer sağlık meslek mensuplarına kadar tüm sağlık çalışanlarına erken emekli olma hakkı gelecek. Düzenlemenin gerekçesinde sağlık hizmetlerinin oldukça yıpratıcı olduğu ve yüksek risk içerdiği ifade edildi.
Teklifin 4'üncü maddesiyle emekli tabip ve diş tabiplerinin aylıklarına bin 533 lira ila 2 bin 5 lira arasında değişen tutarlarda ilave ödeme yapılacak. Buna göre uzman doktor ve diş doktoruyken emekli olan tüm hekimlerin emekli aylıkları 2 bin 5 lira artacak. Aynı şekilde uzman olmayan hekimlerin emekli aylıklarına ise bin 533 lira zam yapılacak. İlave ödeme memur aylık katsayına bağlandığı için ek ödemeler her yıl düzenli olarak artacak.
YIPRANMA PAYI NEDİR?
Hürriyet'in haberine göre; Mevcut durumda Türkiye'de 18 meslekte yıpranma payı bulunuyor. Yıpranma payı ile çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda "fiili hizmet zammı" olarak geçen yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olması sebebiyle diğer mesleklere nazaran daha fazla efor sarf edilen ve diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz kalınan işlerde daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor.
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
Türkiye'de 18 grup çalışan için fiili hizmet süresi zammı uygulanıyor. Bunlar, kurşun ve arsenikte, cam fabrika ve atölyelerinde, cıva üretiminde, çimento ve kok fabrikalarıyla termik santrallerde, alüminyum, demir-çelik, döküm ve asit üretimi fabrikalarında, TSK'da, Emniyet'te, Milli İstihbarat Teşkilatı'nda, basın ve gazetecilikle, TRT'de görev yapanlarla TBMM'de yasama organı statüsünde çalışanlar.
Basında yer alan iddialara göre sağlık sektöründe çalışan kişilere de yıpranma payı geliyor. Buna göre; sağlık personelleri ağır işte çalışan personel gibi 60 günlük yıpranma hakkı elde edecek.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM, HESAPLAMA, TIKLAYIN...
EMEKLİLİK YAŞI HESAPLAMA, TIKLAYIN...
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM UYGULAMALARI | İnternet alt yapısının gelişmesi ile, birçok özel kurum veya kamu kuruluşunun verdiği hizmetleri internet üzerinden kısa bir sürede halledebiliyoruz. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun internet üzerinden verdiği ne zaman emekli olurum uygulaması da bunun bir örneği. https://uyg.sgk.gov.tr/nezaman/ bağlantısı üzerinden ulaşılabilecek uygulamada, cinsiyet, doğum tarihi, hizmete başlama tarihi gibi bilgiler, maluliyet ve erken yaşlanma soruları, bugüne kadar ödenmiş SSK prim ödeme gün sayısı, varsa diğer emekli sandıklarına ait gün sayınız, Askerlik veya sanatçılık gün sayınız, fiili ve yurt dışı gün sayınız, 3600 günün dolduğu tarih gibi bilgileri doğru bir şekilde sizden istenen alanlara girdikten sonra gönder seçeneğine tıklayarak, ne zaman emekli olacağınızı öğrenebilirsiniz.
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun 4B yani bağ-kura bağlı vatandaşlar için verdiği 4B ne zaman emekli olurum uygulaması da mevcuttur. Bağlantıya tıkladıktan sonra karşınıza çıkacak sayfada, emeklilik türü, cinsiyet, doğum tarihi gibi bilgilerinizi emeklilik bilgileriniz başlığı altında girmeniz gerekir. Özel durum bilgileriniz başlığı altında, maluliyet var mı, maluliyet derecesi, erken yaşlanma var mı, bakıma muhtaç malül çocuğunuz var mı gibi sorulan sorulara cevap verdikten sonra da, 3201 sayılı kanuna göre yurt dışı borçlanması başlığı altında sadece yurt dışı borçlanması ile emekli olmak istiyorum seçeneğini seçtikten sonra, tamam seçeneğine tıklayarak 4B ne zaman emekli olabilirim sorusunun cevabını öğrenebilirsiniz.
SGK 4C için ne zaman emekli olurum uygulaması için ise, https://uyg.sgk.gov.tr/HizmetHesabi4c/ bağlantısına tıklayarak, Cinsiyet, 23.05.2002 öncesi ve sonrası (4A), başlangıç tarihi, bitiş tarihi, hizmet türü bilgilerini girdikten sonra hesapla seçeneğine tıklayarak ne zaman emekli olacağınızı öğrenebilirsiniz. Bu sorgulamalar sonucu elde edilen bilgilerin, resmi bir belge özelliği yoktur ve resmi işlemlerde kullanılamazlar.