Çalışıyor olsa da herhangi bir işveren veya kurum tarafından Genel Sağlık Sigortası (GSS) yatırılmayan vatandaşların kendi prim borçlarını ödemeleri gerekir. Primlerini ödemeyen vatandaşların her torba yasa çıktığında merakla yanıt aradığı soruların başında silinecek prim borçları ve kimlerin prim borçlarının silineceği konuları yer alıyor.
Resmi düzeyde bir kurumun ya da işletmenin çatısı altında çalışan kişilerin primleri işveren tarafından zorunlu olarak ödenir. Fakat resmi düzeyde çalışmıyor görünen vatandaşlar ya da bizzat kendi hesabına çalışan vatandaşlar, serbest meslek mensupları GSS prim borcu ödeme noktasında kendileri sorumludur. Peki GSS borcunu ödenmezse ne olur?
GSS PRİM BORCU ÖDENMEZSE NE OLUR?
Zamanında GSS prim borcu ödenmezse, Sosyal Sigortalar Kurumu, bizzat haciz ya da icra kapsamında söz konusu prim borçlarını talep edebilir. Aksi durumda, acil servis hizmetleri haricinde kişilerin muayene ya da tedavi olmaları olanaksızlaşır.
Kalan GSS prim borcu sıfırlandığında, devlet hastanelerinden 24 saat boyunca yararlanmak mümkün hale gelir. Bu arada, TBMM'de uzun zamandan bu yana GSS borçlarının affedilmesine yönelik detaylar torba yasa görüşmeleri ile netleşecek.
PRİM BORCU AFFI 2023: KİMLERİN PRİM BORCU SİLİNECEK?
Ödeme gücü olmayanların primi hazineden karşılanıyor. Bunun için, gelir testi sonucunda hane içinde kişi başına gelirin asgari ücretin 3'te 1'inden az olması gerekiyor.
Gelir testine girmemiş olanlar dahil GSS primini ödememiş kişilere prim borcu çıkartılıyor.
GSS prim borçları için zaman zaman çıkartılan yapılandırma kanunları kapsamında ödeme kolaylığı sağlanıyor. Ana parasını ödeyenlerin gecikme faizleri siliniyor. Yıllık enflasyonun yüzde 60 – 65 seviyelerinde seyrettiği dönemde sağlanan bu ödeme kolaylığı bile aslında başlı başına af niteliği taşımaya başladı.
Ancak geçen yıl aralık çıkartılan kanunla 2012 yılındaki prim borçlarına af getirildi. GSS yükümlüsü Türk vatandaşları ile oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişilerin 31 Aralık 2012 tarihi öncesine ait GSS primleri ile gecikme cezası ve gecikme zammı borçları tümüyle silindi.
Habertürk'ün haberine göre; Cuma günü AKP Grubu tarafından TBMM Başkanlığına sunulan yasa teklifi ise 1 Ocak 2014 öncesine ait olup ödenmemiş genel sağlık sigortası primleri ile gecikme cezası ve gecikme zammı gibi kamu alacaklarının tahsilinden vazgeçilmesini öngörüyor. Böylece, 2012 yılının ardından 2013 yılına ait GSS prim borçları da silinecek. Daha önce söz konusu süreler için ödenmiş primler ise iade veya mahsup edilmeyecek. Primlerini süresinde düzenli olarak ödemiş olanlar ödedikleri ile kalacaklar.
Bu borçların bir kısmı gerçekten ödeme gücü olmadığı halde gelir testine girmeyi ihmal ederek ödeme gücü olmadığını tescil ettirmemiş kişilere ait bulunuyor. Ancak, ödeme gücü olup da ödemeyenlerin borcunun silinmesi GSS primlerinin tahsili konusunda ileride sorun yaratacaktır.
PRİM BORCUNUN SİLİNDİĞİ TARİHTE SAĞLIK HİZMETİNDEN YARARLANANLAR KAPSAM DIŞI BIRAKILMALI
Normalde GSS prim borcu bulunanlara sağlık hizmeti verilmiyor. Ancak, bir süredir her yıl çıkartılan geçici düzenlemelerle prim borcu bulunanların devlete ait hastanelerden sağlık hizmeti alabilmesine olanak tanınıyor. Sadece özel hastanelerden ve özel üniversitelere ait hastanelerden sağlık hizmeti alamıyorlar.
On yılı aşan prim borçlarının silinmesi uygulamasının önümüzdeki yıllarda da benzer şekilde affedileceği anlaşılıyor. Hem sağlık hizmetlerinden yararlanıp hem de prim borçlarının silinmesi, primlerini düzenli ödeyen vatandaşlara karşı haksızlık olacağı gibi Sosyal Güvenlik Kurumu'nun prim tahsilini de olumsuz etkileyecektir.
Kimin ne zaman sağlık hizmetlerinden yararlandığı devletin kayıtlarında bulunuyor. Af düzenlemesi yapılırken hiç değilse prim borcunun silindiği dönemde sağlık hizmetinden yararlanmamış olan kişiler ile yararlanmış kişiler arasında ayrım yapılmalıdır.