HDP aday çıkaracak mı, çıkarırsa ne olur, kim olacak soruları 2023 seçimlerine kısa bir süre kala merak edilmeye başladı. Halkların Demokratik Partisi Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, Kars'ta yaptığı konuşmada partisinin cumhurbaşkanlığı seçimine kendi adayıyla gireceklerini söyledi. Peki, HDP aday çıkaracak mı? İşte detaylar...
HDP'nin kendi adayını çıkarması durumunda seçimin ikinci tura kalmasına kesin gözle bakılıyor. HDP'nin adayını son anda çekmesi gündeme gelebilir mi?
HDP ADAY ÇIKARACAK MI?
Cumhurbaşkanı adayının çok yakın zamanda açıklanacağını ifade eden Buldan, Cumhur İttifakı ya da Millet İttifakı ile ortaklıkları olmasa bile müzakerelere açık olduğunu da sözlerine ekledi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin üçüncü büyük partisi olan HDP'nin son adımı aslında bir süredir partililer tarafından dillendiriliyordu.
HDP'nin bu adımı bazı çevreler için beklenmedik olsa da euronews daha önce HDP kulislerine dayandırarak paylaştığı haberlerde HDP'nin cumhurbaşkanı adayının belirlenmesi için özel bir komisyon oluşturulduğunu yazmıştı.
Peki üçüncü bir yolun mümkün olduğunu sıklıkla dile getiren HDP'nin bu çizgiye gelmesindeki faktörler neler, seçim ikinci tura kalırsa HDP hangi ittifakı destekler?
Metropoll Araştırma Şirketi'nin kurucusu Özer Sencar, HDP'nin iki sebepten dolayı bu kararı aldığını söylüyor.
Sencar'a göre bu kararın sebeplerinden biri HDP'nin Altılı Masa'nın seçim işini götüremediği düşüncesi, diğeri ise HDP'nin banka hesaplarının dondurulmasına muhalefetten tepki gelmemesi.
"Gerçek sebebini bilmiyoruz" diyen Sencar, "Fakat daha önceki açıklamalarında Ekrem İmamoğlu veya Kemal Kılıçdaroğlu aday olursa, biz aday çıkarmayız demişlerdi." diyor.
Sencar, HDP'nin bu adımıyla ilgili şu yorumda bulunuyor:
"Meral Hanım ve Mansur Yavaş için aynı destek söz konusu değildi, adaylarını çıkaracaklarını ifade etmişlerdi. Şimdi de toptan bir dahil söz konusu. Her ne kadar gerçek sebebini bilmesek de bana göre birincisi HDP, Altılı Masa'nın seçim işini götüremediğini düşünüyor. Aday belirleyememeleri, kampanya yapamamaları bir sebep. Altılı Masa'nın bir adayı yok, Meral Hanım da Kemal Kılıçdaroğlu için direniyor. Eğer direnmeseydi, Kemal Kılıçdaroğlu'nun adaylığı altı ay önce açıklanırdı. İkincisi ise hukuki ve doğru olmayan bir kararla HDP'nin parasını dondurdular. Ve muhalafetten bir ses çıkmadı, tepki vermediler. En azından Kemal Kılıçdaroğlu'nun bu konuda tepki vermesi gerekiyordu. HDP aynı zamanda Millet İttifakı'nın seçimlerde şansını küçük görüyor, çünkü kendi aralarında ittifak yapamıyorlar. "
HDP ADAY ÇIKARIRSA NE OLUR?
Birçok kişi HDP'nin öncülük ettiği Emek ve Özgürlük İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı çıkarması durumunda ilk turda hiçbir adayın kazanmayacağına dikkati çekti.
MAK Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Kulat, HDP'nin çıkaracağı ciddi bir adayın 6'lı Masa için risk teşkil ettiğini belirterek şu paylaşımda bulundu:
"HDP'nin kendi cumhurbaşkanı adayını çıkarması bugüne kadar yapılan tüm siyasi analizleri alt üst eder / konuşulan denklemleri bozar. Adayın ciddiyetine bağlı olarak seçimin 2. tura kalması da gündeme gelebilir. Ciddi aday; 6'lı masa için risk; Cumhur İttifakı için avantajdır."
Sancar: Müzakereye hayır demeyiz
Ancak muhalefet cenahını rahatlatan açıklama HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar'dan geldi.
Sancar, "Biz ve 6'lı Masa adaylar çıktıktan sonra 'gelin açık konuşalım, müzakere yapalım derse biz 'hayır' demeyiz" diye konuştu.
HDP'nin aday çıkışıyla 6'lı Masa'ya basınç uygulayarak ortak cumhurbaşkanı adayı belirlenmesinde muhatap istendiği şeklinde de çokça yorum yapıldı.
Peki HDP'nin cumhurbaşkanı adayı çıkarması, hangi ittifakın işine yarar?
Aday çıkışının kapatılma davasıyla bir bağlantısı var mı?
"HDP'nin aday çıkarması Cumhur İttifakı'nın işine yarayacak"
Independent Türkçe'ye konuşan Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğreti Üyesi Prof. Dr. Mazhar Bağlı, HDP'nin aday çıkarmasının teknik olarak Cumhur İttifakı'nın işine yaracağı görüşünde.
Millet İttifakı'nın oy oranının yüzde 40-45 bandında olduğunu belirten Bağlı'ya göre, Cumhur İttifakı milletvekili seçiminde avantajlı görünmese de cumhurbaşkanlığı seçiminde avantajlı, çünkü daha önce yaptığı icraatlar ve ülkenin ciddi meselelerine yaklaşımı ve çözüme olan iradesi onu avantajlı kılıyor.
"HDP'nin Millet İttifakı adayını destekleme ihtimali yüksek"
"Cumhur mu yoksa Millet İttifakı mı Kürt sorunun çözümüne daha yakın" sorusu sorulduğunda insanların 'Millet İttifakı çözüme daha yakın' diyemediğine savunan Bağlı, "Dolayısıyla HDP'nin aday çıkarması Cumhur İttifakı'nın işine yaracak" dedi ve ekledi:
Her ne kadar bir aday çıkaracağı söylese de Millet İttifakı'nı destekleme ihtimalleri yüksektir. Bunu seçim döneminde daha net göreceğiz. Canla-başla kendi adaylarını destekleyecek bir çalışmanın içinde olurlarsa o zaman yanlış bir okuma yaptığımız rahatlıkla söyleyebiliriz, yok eğer çok düşük profilli bir aday çıkarıp çok çalışma yapmazlarsa o zaman da 'demek ki Millet İttifakı ile zımni bir anlaşmaları var' diye bakılacak. Ancak gelişmeler böyle bir anlaşmanın olmadığı gibi görünüyor. İlerleyen zamanlarda tablo daha da netleşecektir."
"Aday gösterilirse seçim ikinci tura kalır"
Siyaset bilimci Doç. Dr. Derya Kömürcü ise aday belirlemenin hangi ittifakın işine yaracağını görmek için seçim kampanyası başladığında tam olarak görülebileceğini söyledi.
HDP'nin seçime adayla girmesi durumunda büyük ihtimalle seçimin ikinci tura kalacağının altını çizen Kömürcü, "İkinci tura kalması da Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın işine yarar. Çünkü seçimi ilk turda kazanmak muhalefet açısından ikinci turda kazanmaktan daha kolay diye düşünüyorum. İki tur arasındaki zaman diliminde Türkiye çok farklı şeyler yaşayabilir ve bunun örneklerini gördük" ifadelerini kullandı.
"'Oyumu istiyorsanız beni dikkate almak zorundasınız' uyarısıydı"
HDP'nin bir siyasi parti olarak elbette aday çıkarma hakkının olduğunu vurgulayan Kömürcü, "Bir aday çıkabilir ama ben bunu hem Altılı Masa'ya bir uyarı olarak görüyorum hem de aslında HDP'nin Erdoğan'ın gitmesi konusundaki rolünün altını çizen, daha etkili gösterebilecek bir hamle olduğunu düşünüyorum" değerlendirmesinde bulundu.
Siyaset bilimci Doç. Dr. Derya Kömürcü, devamında şunları kaydetti:
Aday belirlemenin sadece kapatılma davasıyla bir bağlantısını olduğunu düşünmüyorum. HDP'nin Türkiye siyasetinde kapladığı alan, bunun diğer bütün partiler tarafından nasıl idrak edildiğiyle ilgilidir. HDP, 'buradayım, en kritik pozisyondayım, eğer benim seçmenlerimin oyunu cumhurbaşkanlığı seçiminde istiyorsanız burada beni dikkate almak zorundasınız' uyarısını yapmış oldu. 5 Ocak'ta Altılı Masa son toplantısını yaptı, o esnada AYM hazine yardımını durdurma kararı aldı ve kararla ilgili tek bir cümle bile edilmedi. Bunun sembolik olarak da önemli olduğunu düşünüyorum."
"HDP baştan beri tek aday çıkarılmasından yana"
Siyaset bilimci ve eski Barış ve Demokrasi Partisi İstanbul Milletvekili Dr. Ufuk Uras da adaylık çıkışının daha çok Altılı Masa ittifakının HDP ile diyalogdan kaçınmayla alakalı olduğu kanaatinde.
HDP'nin cumhurbaşkanı adayını çıkaracağını söylemediğini, sadece adaylarını ilan edeceklerini ve aynı zamanda müzakerelere de açık olduğunu ifade ettiğini belirten Dr. Uras, "Yani ucu açık bir cümle kullanıldı" dedi.
HDP'nin çıkışıyla muhalefetin tek aday çıkarması gerektiğine vurgu yaptığını kaydeden Uras, "HDP parti olarak cumhurbaşkanı adayı çıkarma hakkımız var ama bizimle müzakere yapılırsa bunu gözden geçiririz demek istedi. Yoksa HDP baştan beri muhalefetin parçalı aday çıkarması yerine tek aday çıkarması gerektiğine vurgu yapıyor" diye konuştu.
"Kapatma davasıyla birebir ilişkisi yok"
Adaylık meselesinin daha çok Millet İttifakı'nın HDP ile diyalogdan kaçınmasıyla alakalı olduğunu aktaran Uras, sözlerini şöyle tamamladı:
Yani Türkiye'nin üçüncü partisinin meşruiyetin sorgulanması, bir vebalı muamelesi görmesi nedeniyle HDP kendi politik pozisyonlarını belirledi. Kapatma davasıyla birebir ilişkisi yok, çünkü başsavcı bir karar beyan edecek. Kapatma davası daha hızlı ilerleyen bir süreç gibi gözüküyor."
Belediye seçimlerinde aday çıkarmaması kimin işine yaramıştı?
Siyaset bilimcilere göre HDP'nin aday çıkışının altında değişik mesajlar yatıyor.
Öncelikle de Millet İttifakı'na uyarı niteliğinde bir mesaj verildi. Partinin ciddiye alınmaması halinde işin rengi değişebilir. Yani HDP, kendi adayını çıkarıp, daha önceki seçimlerde olduğu gibi blok halinde adayına çalışırsa Millet İttifakı'nın işi zor.
Zira bunun çok somut bir örneği var. Bilindiği gibi HDP, İstanbul, Ankara ve İzmir'in de aralarında bulunduğu 11 büyükşehirde aday çıkarmamıştı.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş başta olmak üzere Adana, Mersin ve Hatay'daki CHP'li adayların HDP'nin desteğiyle seçim kazandıkları ifade edildi.
Benzer durumun cumhurbaşkanı seçiminde de yaşanma ihtimali çok yüksek.
Bu durum yürütülecek müzakere, yapılacak pazarlıklar ve zamanın neler göstereceğine bağlı gözüküyor. (The Independentturkish)