Kaliforniyum nedir ve ne işe yarar? sorularının yanıtına haberimizden ulaşabilirsiniz. Bu günlerde Kaliforniyumun etkilerinin ne olduğu araştırılıyor? İşte Kaliforniyum hakkında tüm bilgiler...
KALİFORNİYUM NEDİR?
Dünyanın en pahalı maddelerinden biri olan kaliforniyum maddesi, nükleer silah başlıklarında ve atom enerjisi santrallerinde kullanılan nadir bir nükleer madde. Gramı 4 milyon dolar olduğu belirtilen madde, sadece ABD ve Rusya'da üretiliyor.
Kaliforniyum ilk kez 9 Şubat 1950'de (veya o civarlarda) Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'de Stanley G. Thompson, Kenneth Street, Jr., Albert Ghiorso ve Glenn T. Seaborg tarafından sentezlendi.Takım o güne kadar keşfedilen altıncı uranyum ötesi elementin keşfini 17 Mart 1950'de duyurdu.
Element, keşfedildiği Kaliforniya Üniversitesi ve Kaliforniya eyaletinin onuruna bu şekilde isimlendirildi.Kaliforniyum normal basınç altında biri 900 °C'nin üstünde ve diğeri 900 °C'nin altında olmak üzere iki farklı kristal yapıda bulunur. Yüksek basınçta üçüncü bir kristal yapı söz konusudur. Kaliforniyum oda sıcaklığında hava ile temas ederse yavaşça matlaşır.
Kaliforniyum pratik uygulaması olan birkaç uranyum ötesi elementten biridir. Bu uygulamaların çoğunda belli başlı kaliforniyum izotoplarının nötron yayma özelliğinden faydalanılır. Örneğin nükleer reaktörlerin başlatılmasında kaliforniyum kullanılabilir. Ayrıca nötron saçılması ve nötron spektroskopisiyle madde araştırmalarında da nötron kaynağı olarak kullanılır.
Bunların dışında kaliforniyum daha yüksek atom ağırlığına sahip elementlerin sentezinde de kullanılır: ununoktiyum (118. element) kaliforniyum-249 atomunun kalsiyum-48 iyonları ile bombardıman edilmesiyle sentezlendi. Kaliforniyumun kullanımı esnasında radyolojik endişeler de dikkate alınmalıdır. Ayrıca elementin iskelet dokudaki biyoakümülasyonu kırmızı kan hücrelerinin oluşumunu bozar.
İskelet dokuda biriken kaliforniyum, radyasyon yayarak vücudun kırmızı kan hücresi üretme kabiliyetini bozar.Element yüksek radyoaktifliği ve doğada düşük yoğunlukta bulunması sebebiyle herhangi bir organizma üzerinde doğal biyolojik bir rol oynamaz.
Kaliforniyum vücuda kontamine yiyecek veya içeceklerin sindirilmesiyle veya elementin asılı kaldığı havanın solunmasıyla girebilir. Vücuda girmesinin ardından kaliforniyumun sadece %0,05'i kan dolaşımına karışır. Yaklaşık %65'i iskelette, %25'i karaciğerde birikir geri kalanı da ya diğer organlarda birikir ya da, büyük oranda idrarla olmak üzere, dışarı atılır. İskelet ve karaciğerde biriken kaliforniyumun yarısı sırasıyla elli ve yirmi yılda gider. İskeletteki kaliforniyum kemik boyunca yayılmadan önce kemik yüzeyine bağlanır.
Elementin vücuda alınması en tehlikeli durum olmakla birlikte, kaliforniyum-249 ve kaliforniyum-251 gama ışınımı yoluyla vücut dışından da doku yıkımına sebep olabilir. Kemikte ve karaciğerde kaliforniyumun saldığı iyonize radyasyon kansere sebebiyet verebilir.
KALİFORNİYUM NEYDEN OLUŞUR?
Kaliforniyum, toksiktir ve yüksek radyoaktivite içeren bir elementtir. Bu element kemiklerde birikerek dokulara zarar verebilir. Ayrıca kandaki alyuvarların oluşumunu engeller veya yapılarını bozar.
Kaliforniyumun son derece radyoaktif, en tehlikeli ve en zararlı izotopu, yüksek oranda nötron yayma özelliği bulunan Cf-252'dir.
KALİFORNİYUM NE İŞE YARAR?
Kaliforniyum, nükleer araştırmalarda fisyon parçacıkları kaynağı olarak kullanılmaktadır. Ayrıca nötron kaynağı olarak, petrol kuyularında nem ölçüm aygıtlarında ve altın ya da gümüş araştırma çalışmalarında da kullanılan bir elementtir.