Son günlerde çok sayıda vatandaş 'Saatler hangi tarihte geri alınacak?' sorusunun yanıtını Google'da araştırıyor. Danıştay'ın durdurma kararı vermesiyle birlikte büyük bir belirsizliğe bürününen saatleri geri alınma konusu 30 gün içerisinde belli olacak. İşte tüm detaylar...
YAZ VE KIŞ SAATİ UYGULAMASI NEDİR?
Geçmişi birkaç asır öncesine dayanan yaz ve kış saati uygulaması fikri, Amerikalı politikacı ve fizikçi Benjamin Franklin'e aittir. Benjamin, pek çok konunun yanı sıra elektrikle de uğraşmış ve çeşitli icatlarıyla tanınmıştır. Yaz ve kış saati uygulaması da onun bu parlak fikirlerinden biridir.
Yazın saatlerin bir saat ileri, kışın ise saatlerin bir saat geri alınmasının tek nedeni gün ışığından daha fazla yararlanarak elektrikten tasarruf etmektir. Milyonlarca kişinin 1 saatliğine de olsa elektriği kullanmaması çok büyük tasarruf sağlar. Bu yüzden her yıl düzenli olarak bahar başlangıcında yaz saat uygulamasına, sonbaharda ise kış saat uygulamasına geçilir.
Yaz ve kış saati uygulaması fikrinin farklı sahipleri olduğu öne sürülse de bilinen en sağlam bilgi Benjamin Franklin'nin düşüncesini bir gazetede dile getirdiğidir. Benjamin'in bu fikrinden sonra 1910 yılında yasalaşan yaz ve kış saati uygulaması, 1916 yılında 20 dakikadan bir saate çıkarılmıştır.
Yaz saatinin kalıcı hale getirilmesine ilişkin düzenlemenin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşmeleri süren 130 maddelik torba tasarıya girmesi bekleniyor. Daha önce Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile yapılması gündeme gelen kalıcı yaz saatinin TBMM gündeminde tartışılarak hayata geçirilmesinin benimsendiği belirtiliyor.
Kulislerde, tasarıya yeni maddeler eklenebileceği konuşuluyor. Bunlardan birisinin de kalıcı yaz saati uygulaması olduğu ifade ediliyor. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 27 Eylül tarihinde yaz saati uygulamasını sürekli hale getiren Bakanlar Kurulu kararının yürütmesini durdurmuştu. Kararda, yaz saati uygulaması konusunda Bakanlar Kurulu'na verilen sınırlı yetkinin sürekli hale getirilmesinin yetki aşımı olduğu vurgulanmıştı.
KARAR KESİNLEŞTİ Mİ?
Geçtiğimiz gün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'na torba tasarı kapsamında gelen AK Parti İstanbul Milletvekili Şirin Ünal'ın imzasını taşıyan önergede, 26/12/1925 tarihli ve 697 sayılı Günün Yirmi Dört Saat Takvimine Dair Kanunun 2. Maddesinin 2. Cümlesi 'Bakanlar Kurulu bir saati aşmamak kaydıyla ileri saat uygulaması yapmaya yetkilidir' şeklinde ifadeler yer almıştı.
Buna göre, bu yıl da Türkiye'de kış saati uygulamasına geçilmeyecek ve saatler bir saat geri alınmayacak. Türkiye'de vatandaşlar 28 Ekim'i 29 Ekim'e bağlayan gece saat 03:00'da saatlerini geri almayacak ve yaz saati uygulamasını kullanmaya devam edecek.
SAATLER NE ZAMAN GERİ ALINACAK?
"Gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla bütün yurtta 27 Mart 2016 Pazar günü saat 03.00'ten itibaren bir saat ileri alınmak suretiyle başlatılan yaz saati uygulamasının, her yıl, yıl boyu sürdürülmesi kararlaştırılmıştır. Gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla saatlerin düzenlenmesi hakkındaki, 14 Mart 2016 tarihli ve 8589 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nda yer alan '30 Ekim 2016 Pazar günü saat 04.00'ten itibaren bir saat geri alınması' ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır."
VELİ ŞİKAYET ETMİŞTİ
Yaz saatinin kalıcı olarak uygulanması konusunda bir veli mahkemeye başvuru yapmış ve uygulamanın kaldırılmasını talep etmişti. Bilindiği üzere yaz saati uygulamasının kalıcı olarak uygulanması iyi gibi gözükebilir ancak sabah saatlerinde özellikle öğrenciler ve işçiler için durum oldukça zor oluyor çünkü hava karanlık olduğu için pek çok vatandaş sokakta yürümekten korktuğunu ifade etmektedir.
Danıştay tarafından yapılan şikayetler incelendi ve oy çokluğu ile kararın durdurulmasına ilişkin bildiri yayımlandı. Buna göre bakanlar kurulu süresiz olarak yaz saatinin uygulanacağını belirtmişti fakat Danıştay'ın böyle bir karar vermesinden sonar hükümetin 30 gün içinde gerekli düzenlemeleri yapması ve önümüzdeki süreçte de saatlerin geri alınması beklenmektedir.
SAATLERİ NEDEN GERİ ALINIYOR?
Yaz günlerinde gün ışığı, yani aydınlık saatler çok daha uzun olmasına rağmen hala tasarruf için saatlerin niçin bir saat ileriye alındığı çoğunlukla anlaşılmaz. Bunun en kısa açıklaması 'gece zamanını da gündüze katmaktır' ama bizler zaten karanlık olan saat 24:00'de değil de 23:00'de yatmamızın ülkemize ne kazandıracağını genellikle anlayamayız. Saatleri ileri almanın kış mevsimi ile alakası yoktur.
BİR DAHA SAATLER GERİ ALINMAYACAK MI?
Önceki seneden itibaren uygulanmaya başlanan ve her yıl uygulanacak olan yaz saati uygulamasında yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararda Bakanlar Kurulu'na verilen yetkinin bir defaya mahsus uygulanabileceği, gerekçesiyle verildiği açıklandı. Kararda, Bakanlar Kurulu'nun ilgili düzenleme için süreklilik arz edecek şekilde kullanılması yönünde bir yetki verilmediği hatırlatıldı. Danıştay kararı, hükümetin dava konusu uygulamayı durdurmasını gerektiriyor. Buna karşın hükümet, 697 sayılı kanunu iptal eden yeni bir kanun çıkararak yaz saati uygulamasını bir kez daha kalıcı hale getirebilir.