Tolga Şenel, Londra Birkbeck Üniversitesi spor ekonomisi ve yönetimi master programını tamamladı. Hâli hazırda Sport and EU, TKYD Futbol Çalışma Grubu ve uluslararası Play the Game Spor Yonetisimi Konferansı Program Komitesi üyesi.
Şenel, AB tartışması ve yabancı sayısı ile ilgili çözüm önerilerini Sporx'e anlattı:
"Sezon sonu geldi ve hemen her yaz yaşanan klasik tartışma başladı. Yabancı futbolcu sayısı ne olmalı?
Kişisel tercihim AB vatandaşlarına serbest bırakılmasıdır. Fakat mevcut durumda bunun çok kolay kabul edilemeyeceği görülüyor. AB vatandaşlarının yerli statüsünde oynaması konusu belki sadece mahkemelerin kararıyla yürülüğe girebilir. Daha önce bu konudaki görüşlerimi sporx'e değerlendirmiştim
(http://www.sporx.com/futbol/superlig/drogbaya-tuyo-federasyona-degil-mahkemeyeSXHBQ333161SXQ)
Futbol kamuoyunda yabancı sayısının artışına karşı geleneksel bir karşı duruş var. Ayrıca TFF yabancı sayısını kademeli azaltacağını bir yıldan uzun süredir açıklamış durumda ve bu yönde kararlar almışken bu kadar keskin bir geri dönüş yapmak istemeyebilir. Kulüpler Birliği'nde de bu görüşe karşı mesafeli olunduğu biliniyor. Spor Bakanı da daha önce yabancı sayısının kademeli olarak azaltılması gerektiğini birkaç defa vurgulamıştı. Tüm bunların yanında AB ülkelerinde de bu hak mahkeme yoluyla kazanılıyor. Ülke futbol federasyonlarının doğrudan tanıdığı bir hak değil.
Durum böyleyken farklı yöntemlere ihtiyaç var. Mevcut durumda 6+0+4 olan kuralı yabancı sayısını artırmadan kulüplerin ihtiyaçlarına daha uygun hale getirmek için yapılabilecek bazı önerilerim şunlar: Ben birinci önerinin en verimli, uygulanabilir ve hızlı çözüm olacağını düşünüyorum fakat diğer yöntemleri de tartışmakta fayda var.
YÖNTEM 1
TFF yabancı oynatabilme hakkını satılabilir hale getirsin ve 10 gün süre içerisinde kulüpler aralarında pazarlık yaparak, ödemeler şeffaf olarak TFF üzerinden geçecek şekilde, bu hakkı aralarında alıp satsınlar. Yani altyapısı güçlü, şampiyonluğa oynamayan bir kulüp bu hakkı Avrupa'da ve/veya şampiyonluğa oynayacak bir kulübe satsın. Bu, dünyada pek çok sektörde uygulanan bir ekonomik yöntem aslında. Aslında bizim köylerde bile uygulanıyor. Alamancilarin Türkiye'ye araba getirmek için yararlandıkları permi hakkı gibi. Bununla ister kendileri getirirler veya para karşılığı bir başkasına kullandirabilirlerdi. Avrupa sporuna yabancı bir kavram fakat ABD'deki draft hakkının alım satımı da bu ekonomik mantığa göre oluşturulmuştur.
Bu sayede lig genelinde oynayan yabancı futbolcu sayısı artmazken yabancı oyuncu oynatmaktan en fazla fayda elde edeceğini düşünen kulüpler daha fazla yabancı ile bedelini ödemek koşuluyla sahada olacaklar.
Bu hakkı satan kulüp de elde edeceği geliri kaliteli Türk oyunculara harcayacak veya elinde kalan yabancı hakkını daha kaliteli isimlere kullanacak. Elbette transfer hataları olacaktır fakat her durumda daha çok yabancı oynatan kulüplerden daha çok Türk oyuncu oynatan kulüplere nakit akışı olacaktır.
Ayrıca zengin kulüplerin ihtiyacı azalınca yerli oyuncuların fiyatında bir miktar düşme olacaktır. Büyüklerin elden cikartacaklari veya kiraya verecekleri yerli oyuncular da fiyatlarının düşmesine katkıda bulunacaktır. Yerli oyuncu fiyatı gerçek değerine düşmese de bir miktar azalacaktır bu sayede.
YÖNTEM 2
4 yabancının üzerinde oyuncuyu ilk 11'de oynatma veya yedekte oturtabilme hakkı TFF tarafından satılabilir. Satın alınabilecek toplam hak da 108 (6x18) ile sınırlanır. Örneğin 4 yabancının üzerinde ilk 11'de bir oyuncu daha oynatma hakkı 500 bin, iki yabancı oynatma hakkı 1,2 milyon TL olabilir ve katlanarak devam eder. Yedekte oturtabilme hakkı da buna benzer şekilde sınırsız olarak satılabilir. Toplam gelir (bir miktar altyapı ve alt ligler için kesinti yapılması daha hayırlı olacaktır ama kabul görmez) ligdeki kulüplere eşit olarak dağıtılır.
YÖNTEM 3
Son olarak hayata geçirilmesi zor fakat yerli oyuncu oynatmayı ciddi anlamda teşvik edecek bir uygulama da şampiyonluk payı ödemelerinin iptali ve bu meblağın oynatılan yabancı oyuncu sayısına ters orantılı olarak dağıtılması. İşte o zaman AB pasaportlu futbolcular yerli statüsünde bile oynasalar ligdeki yabancı futbolcu sayısı pek fazla artmaz ve hatta zamanla azalması bile beklenebilir. Bunu uygulayabilecek federasyon mevcut Genel Kurul yapısı sebebiyle hiç bir zaman olmayacaktır sanırım. Umarım yanılırım.
Burada çok kısa bahsetmeye çalıştığım bu ekonomik çözüm yolları ile ilgili daha önceden hazırladığım detaylı bir çalışmaya buradan ulaşabilirsiniz."
Şenel, AB tartışması ve yabancı sayısı ile ilgili çözüm önerilerini Sporx'e anlattı:
"Sezon sonu geldi ve hemen her yaz yaşanan klasik tartışma başladı. Yabancı futbolcu sayısı ne olmalı?
Kişisel tercihim AB vatandaşlarına serbest bırakılmasıdır. Fakat mevcut durumda bunun çok kolay kabul edilemeyeceği görülüyor. AB vatandaşlarının yerli statüsünde oynaması konusu belki sadece mahkemelerin kararıyla yürülüğe girebilir. Daha önce bu konudaki görüşlerimi sporx'e değerlendirmiştim
(http://www.sporx.com/futbol/superlig/drogbaya-tuyo-federasyona-degil-mahkemeyeSXHBQ333161SXQ)
Futbol kamuoyunda yabancı sayısının artışına karşı geleneksel bir karşı duruş var. Ayrıca TFF yabancı sayısını kademeli azaltacağını bir yıldan uzun süredir açıklamış durumda ve bu yönde kararlar almışken bu kadar keskin bir geri dönüş yapmak istemeyebilir. Kulüpler Birliği'nde de bu görüşe karşı mesafeli olunduğu biliniyor. Spor Bakanı da daha önce yabancı sayısının kademeli olarak azaltılması gerektiğini birkaç defa vurgulamıştı. Tüm bunların yanında AB ülkelerinde de bu hak mahkeme yoluyla kazanılıyor. Ülke futbol federasyonlarının doğrudan tanıdığı bir hak değil.
Durum böyleyken farklı yöntemlere ihtiyaç var. Mevcut durumda 6+0+4 olan kuralı yabancı sayısını artırmadan kulüplerin ihtiyaçlarına daha uygun hale getirmek için yapılabilecek bazı önerilerim şunlar: Ben birinci önerinin en verimli, uygulanabilir ve hızlı çözüm olacağını düşünüyorum fakat diğer yöntemleri de tartışmakta fayda var.
YÖNTEM 1
TFF yabancı oynatabilme hakkını satılabilir hale getirsin ve 10 gün süre içerisinde kulüpler aralarında pazarlık yaparak, ödemeler şeffaf olarak TFF üzerinden geçecek şekilde, bu hakkı aralarında alıp satsınlar. Yani altyapısı güçlü, şampiyonluğa oynamayan bir kulüp bu hakkı Avrupa'da ve/veya şampiyonluğa oynayacak bir kulübe satsın. Bu, dünyada pek çok sektörde uygulanan bir ekonomik yöntem aslında. Aslında bizim köylerde bile uygulanıyor. Alamancilarin Türkiye'ye araba getirmek için yararlandıkları permi hakkı gibi. Bununla ister kendileri getirirler veya para karşılığı bir başkasına kullandirabilirlerdi. Avrupa sporuna yabancı bir kavram fakat ABD'deki draft hakkının alım satımı da bu ekonomik mantığa göre oluşturulmuştur.
Bu sayede lig genelinde oynayan yabancı futbolcu sayısı artmazken yabancı oyuncu oynatmaktan en fazla fayda elde edeceğini düşünen kulüpler daha fazla yabancı ile bedelini ödemek koşuluyla sahada olacaklar.
Bu hakkı satan kulüp de elde edeceği geliri kaliteli Türk oyunculara harcayacak veya elinde kalan yabancı hakkını daha kaliteli isimlere kullanacak. Elbette transfer hataları olacaktır fakat her durumda daha çok yabancı oynatan kulüplerden daha çok Türk oyuncu oynatan kulüplere nakit akışı olacaktır.
Ayrıca zengin kulüplerin ihtiyacı azalınca yerli oyuncuların fiyatında bir miktar düşme olacaktır. Büyüklerin elden cikartacaklari veya kiraya verecekleri yerli oyuncular da fiyatlarının düşmesine katkıda bulunacaktır. Yerli oyuncu fiyatı gerçek değerine düşmese de bir miktar azalacaktır bu sayede.
YÖNTEM 2
4 yabancının üzerinde oyuncuyu ilk 11'de oynatma veya yedekte oturtabilme hakkı TFF tarafından satılabilir. Satın alınabilecek toplam hak da 108 (6x18) ile sınırlanır. Örneğin 4 yabancının üzerinde ilk 11'de bir oyuncu daha oynatma hakkı 500 bin, iki yabancı oynatma hakkı 1,2 milyon TL olabilir ve katlanarak devam eder. Yedekte oturtabilme hakkı da buna benzer şekilde sınırsız olarak satılabilir. Toplam gelir (bir miktar altyapı ve alt ligler için kesinti yapılması daha hayırlı olacaktır ama kabul görmez) ligdeki kulüplere eşit olarak dağıtılır.
YÖNTEM 3
Son olarak hayata geçirilmesi zor fakat yerli oyuncu oynatmayı ciddi anlamda teşvik edecek bir uygulama da şampiyonluk payı ödemelerinin iptali ve bu meblağın oynatılan yabancı oyuncu sayısına ters orantılı olarak dağıtılması. İşte o zaman AB pasaportlu futbolcular yerli statüsünde bile oynasalar ligdeki yabancı futbolcu sayısı pek fazla artmaz ve hatta zamanla azalması bile beklenebilir. Bunu uygulayabilecek federasyon mevcut Genel Kurul yapısı sebebiyle hiç bir zaman olmayacaktır sanırım. Umarım yanılırım.
Burada çok kısa bahsetmeye çalıştığım bu ekonomik çözüm yolları ile ilgili daha önceden hazırladığım detaylı bir çalışmaya buradan ulaşabilirsiniz."
GÜNÜN İLGİ ÇEKEN VİDEOSU
Galatasaray
