Hem noktürnal bacak krampı hem de huzursuz bacak sendromu (HBS), uyuma saatleri esnasında görülür; ancak aralarındaki tek benzerlik budur. Bacak krampları ile huzursuz bacak sendromu arasında birçok farklılık bulunur: HBS'de bacağı hareket ettirmek rahatlık sağlarken noktürnal bacak krampında hareket değil, esneme gereklidir.
HBS, ağrı ya da kramp yaratmazken, noktürnal bacak krampı ağrılıdır.
HBS, bacakları hareket ettirme arzusu doğurur; bacak krampı ise genelde hareketi engeller.
KRAMP NEDİR? AYAĞA KRAMP GİRMESİ Yetişkinlerde % 60'a varan oranlarda, ağrılı bir spazm, sıkma ya da bükülme gibi bacak krampları görülür. Yapılan bir araştırmaya göre, garip bir şekilde, bu kramplar daha sıcak aylarda daha sık görülür. Bacak krampları, sıklıkla geceleri meydana gelir ve gebelerde sık görülebilir. Kramplar tipik olarak sadece kısa bir süre için meydana gelir, ancak çok rahatsız edici olabilirler.
KRAMP NEDEN GİRER? Kramp neden olur sorusu, sık sık kas spazmı problemi ile karşı karşıya kalan kişilerin en çok merak ettiği sorudur. Birçok sağlık probleminde olduğu gibi beslenme bozuklukları da krampların oluşumunda oldukça etkilidir. Potasyum, magnezyum, kalsiyum ve sodyum gibi mineraller kas hücrelerindeki sinirler arasındaki iletişimde önemli rol oynar. Bu minerallerin vücuttaki eksiklikleri kaslarda kasılma ve gevşeme bozukluklarına yol açar. Aynı zamanda uzun süre oturma, yatma ve uzanma sonucu hareketsiz kalma kramp nedenleri arasındadır. Kramplar özellikle spor aktiviteleri sırasında oluşur. Egzersiz esnasında solunum ve terleme ile yüksek oranda su ve tuz kaybı yaşanır. Vücudun ihtiyaç duyduğu tuz miktarı sağlanmazsa kaslarda sinyal iletiminde sorunlar yaşanır. Aşırı elektrolit ve sıvı kaybı kramp oluşumuna neden olur. Bunlara ek olarak:
Sıvı ve elektrolit kaybı
Sinir uçları ve kas liflerinin uyarılmasını arttıran kalsiyum ve magnezyum düşüklüğü
Aşırı ishal ve kusma, hemodiyaliz ve beslenme bozuklukları nedeniyle serum elektrolit seviyesinde azalma
D, B6, B5 ve B1 vitamini yetersizliği
Alkol kullanımı, dolaşım bozuklukları ve şeker hastalığı gibi rahatsızlıklar da kramp oluşumuna neden olabilir.
KRAMPLAR NASIL GEÇER? * Krampların tekrarlandığı kaslara gece yatmadan evvel sıcak uygulaması yapmayı deneyin. Bu uygulamalar kramp olasılığını azaltır: Bunun için termofor, ıslak sıcak havlu, sıcak su şişeleri ya da sıcak taşlardan yararlanabilirsiniz. Aman dikkat edin, cildinizi yakmayın!
* Yeteri kadar su içmeye özen gösterin. Asla susuz kalmayın. Özellikle kalsiyum ve magnezyum miktarı yüksek mineral zengini doğal sular tüketmeye çalışın.
* Yatmadan önce bacak kaslarınızı gevşetici hareketler yapmayı deneyin. Masaj ve ovma hareketlerinin önleyici gücünden yararlanın.
* Magnezyum ve potasyum desteği kas kramplarını önler ve azaltır.
* B1 Vitamini kramp problemini hafifletebilir.
* Üzüm çekirdeği ekstrelerinin ayak kramplarına iyi geldiği düşünülüyor.
* E vitamini bacak kramplarını rahatlatır.
Huzursuz bacak sendromu nedir?Huzursuz bacak sendromu, yaygın olarak görülen sinir sistemi hastalıklarından bir tanesidir. Bu hastalığa sahip bireylerde özellikle dinlenme durumunda bacaklarda, ayaklarda ve bazen de kol bölgesinde rahatsızlık hissi ortaya çıkar. Hastalık herhangi bir yaşta ortaya çıkabildiği gibi, yaş ilerledikçe hastalığın yol açtığı sorunlarda artış gözlenir. Bireyin hareketsiz kalması durumunda hastalıktan etkilenen bölgelerdeki huzursuzluk hissinde artış gözlenir. Hastaların birçoğu, önleyemedikleri bir hareket etme isteğinden yakınırlar. Özellikle gece saatlerinde artış gösteren bu rahatsızlık hissi, hasta bireylerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler. Huzursuz bacak sendromu hastalığının birçoğunda, hastalık kaynaklı uyku problemleri de gözlenebilmektedir.
Huzursuz bacak sendromu belirtileri nelerdir?Huzursuz bacak sendromu hastalığına yakalanan bireylerde görülen belirtiler genel olarak aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
Bacaklarda ve ayaklarda huzursuzluk hissi
Huzursuzluk hissiyatından kaynaklı sürekli olarak hareket etme ihtiyacı
Gece saatlerinde artış gösteren ağrı ve rahatsızlık hissi
Hissedilen ağrı ve huzursuzluğun hastalıktan etkilenen bölgenin hareket ettirilmesi ile kısa süreliğine azalması hissi
Bacaklarda istemsiz seğirmeler
Huzursuz bacak sendromu nedenleri nelerdir?Huzursuz bacak sendromu, çoğu zaman nedeni bilinmeyen (idyopatik) şekilde ortaya çıkar. Bazı durumlarda ise hastalığın ortaya çıkışında bireyde bulunan başkaca etkenler rol oynar. Bunlardan bazıları aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
Genetik yatkınlıklar
Dopamin dengesinde bozukluk
Gebelik (özellikle son trimester)
Demir eksikliği veya başka nedenlerden kaynaklı anemiler
Nöropati
Aşırı alkol kullanımı
Omurilikte spinal kord veya spinal blok oluşumu
Serotonin miktarını yükselten antidepresan ve antipsikotik ilaçların kullanımı
Huzursuz bacak sendromu teşhisi nasıl konulur?
Bireylerde huzursuz bacak sendromu teşhisinin konulabilmesi için öncelikle bireyin hastalık öyküsü ve ailesinde görülen hastalıklar detaylı olarak öğrenilmelidir. Hastalıktan şüphelenildiği durumlarda fiziksel ve nörolojik muayeneler yapılır. Teşhis aşamasında uyku hastalıkları alanında uzman hekimlerin de hastaları muayene etmesi büyük önem taşır. Hastalığın teşhisi aşamasında bazı elektrofizyolojik testler ve kan tahlillerinden yararlanılabilir. Yapılan tanı testleri sonucunda huzursuz bacak sendromu teşhisi konulan hastalarda tedavi süreci titizlikle planlanmalıdır.
Huzursuz bacak sendromu çeşitleri nelerdir?Huzursuz bacak sendromu hastalığı temel olarak 2 alt gruba ayrılır:
İdyopatik Huzursuz Bacak Sendromu: Huzursuz bacak sendromunun bu çeşidinde hastalığın tam olarak nedeni bilinememektedir. Genetik kaynaklı idyopatik huzursuz bacak sendromu ve ailevi olmayan huzursuz bacak sendromu olarak ikiye ayrılabilir.
İkincil Tip (Sekonder) Kuzursuz Bacak Sendromu: Hastalığın bu çeşidinde huzursuz bacak sendromu, bireyde bulunan herhangi başka bir rahatsızlıktan kaynaklı olarak ortaya çıkar. Bu hastalık; polinöropati, böbrek hastalığı, parkinson, anemi, gebelik, vitamin veya mineral eksikliği veya bazı romatizmal hastalıklar olabilir.
