İftarda orucu neyle açmak sevap? Su hurma zeytin incir

Ramazan ayında 30 gün boyunca oruç tutacak olan Müslümanlar, bu ibadet ayında birçok şeyi merak ediyor. En çok merak edilenlerin başında da tuttuğumuz oruçları nasıl açacağız sorusu geliyor. Su, hurma, zeytin, incir gibi seçenekler arasından doğru olanı arayan Müslümanlar, hangisini tercih edeceği konusunda da kararsızlık yaşıyor. İşte hadislerle birlikte oruç nasıl açılır sorusunun yanıtı...



PEYGAMBERİMİZ ORUCUNU NASIL AÇARDI?

Selman İbni Amir radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre Peygamber aleyhisselam şöyle buyurdu:
"Biriniz orucunu açacağı zaman hurma ile açsın; çünkü hurma bereketlidir. Eğer hurma bulamazsa orucunu su ile açsın; çünkü su temizdir." [Tirmizi, Zekat 26. Ayrıca bk. Ebu Davud, Savm 21; Nesai,
Zekat 82; İbni Mace, Sıyam 25]

Sahabeden Selman İbni Amir ed-Dabbi radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre Nebi sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

"Herhangi biriniz iftar etmek istediği zaman orucunu hurma ile açsın. Hurma bulamazsa, su ile iftar etsin. Su temizdir." [Ebu Davud, Savm 21; Tirmizi, Zekat 26, Savm 10. Ayrıca bk. İbni Mace, Sıyam 25.]

Enes radıyallahu anh dedi ki:

"Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem akşam namazından önce bir kaç taze hurma ile orucunu açardı. Taze hurma bulamazsa, kuru bir hurmacıkla iftar ederdi. Kuru hurma da bulamazsa, birkaç yudum su içerek iftar ederdi." [Ebu Davud, Savm 21; Tirmizi, Savm 10]

HURMA İLE ORUÇ AÇMAK ŞART DEĞİLDİR

Ne ile oruç açmanın uygun olacağı konusuna açıklık getiren bu ilk iki hadis-i şerif Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in sözlü tavsiyesini ve sonuncusu fiili sünnetini bize aktarmaktadır.


Mevsimine göre varsa taze hurma, yoksa kuru hurma o da yoksa su ile oruç açılır. Riyazüs Salihin'de başka hadis-i şerifte görüldüğü gibi bunlardan farklı olarak çorba gibi sulu bir yiyecekle de iftar edilir.

Hurma ile oruç açmak şart değildir. Sadece tavsiye edilmiştir. O da hurmanın bolca bulunduğu yöre ve ülkeler içindir. Gerçi günümüzde her şey ithal edilmektedir. Ancak halkın çoğu için ithal hurma pahalı gelebilir. Bu yüzden her aile için hurma bulundurmak mümkün olmaz. Bu takdirde, insanların yaşadığı her yerde ve yörede mutlaka bulunacak olan su ile iftar edilir. Nitekim birinci hadiste "Su temizdir" gerekçesi de zikredilmek suretiyle bizzat Resul-i Ekrem Efendimiz tarafından su ile iftar edilmesi tavsiye buyurulmuştur. Hurma için de bir rivayette "berekettir" gerekçesi yer almaktadır. Hurmanın, doğrudan kana karışan bir özelliğe sahip olması öncelikle onun tavsiye edilmesinin sebebi olabilir. Hurma ile iftar etmek şart değildir, su ya da bir başka içecekle de oruç açılabilir.



Hurma veya su tercihlerini, kış mevsiminde hurma, yazın su şeklinde yorumlayanlar da olmuştur.

Üçüncü hadiste, Hz. Peygamber'in akşam namazını kılmadan önce iftar ettiği bildirilmektedir. Bu durum, yukarıdan beri açıklamakta olduğumuz iftarda acele etme kuralını ortaya koymaktadır. Akşam namazını kılıp sonra iftar etmek gibi bir uygulama Hz. Peygamber'in hem sözlü hem de fiili sünnetine uygun düşmemektedir. Önce hurma veya su ile orucu açıp sonra namazı kılmak daha sonra da akşam yemeğini yemek en uygun olanıdır.

İftardan sonra söylenecek söz, yapılacak dua: Nevevi merhum konu başlığına iftardan sonra yapılacak duayı da koymuş olmasına rağmen her nedense onunla ilgili herhangi bir hadis nakletmemiştir. Biz bu eksiği iki hadis mealini zikrederek tamamlamak istiyoruz.

Ebu Davud'un rivayet ettiğine göre (Sıyam 22) İbni Ömer radıyallahu anh, Hz. Peygamber'in iftar ettikten sonra şöyle dediğini haber vermektedir: "Susuzluk gitti, damarlar serinledi ve inşallah sevap da gerçekleşti." Yine aynı yerde Peygamber Efendimiz'in iftar ettiği zaman "Allahım! Sadece senin rızan için oruç tuttum ve senin verdiğin rızıkla orucumu açtım" dediği nakledilmektedir.

HADİSLERDEN ÖĞRENDİKLERİMİZ

1- Taze hurma, yoksa kuru hurma o da yoksa su ile iftar etmek sünnettir.

2- Akşam namazını, orucu açtıktan sonra kılmak uygun olur.

3- Hz. Peygamber'in sözü ile fiili arasında daima tam bir uyum vardır. Ümmetine tavsiye ettiklerini bizzat kendisi yaşamıştır.

4- İftar edilince Allah'a kısa ve özlü şekilde dua etmek sünnettir.

Kaynak: Prof. Dr. M. Yaşar Kandemir




İFTAR AÇILIRKEN OKUNACAK DUA

Allâhümme innî leke sumtü ve bike âmentü ve alâ rızgıke eftartü.

İFTAR AÇILIRKEN OKUNACAK DUANIN ANLAMI

Ey Allah'ım! Senin için oruç tuttum sana iman ettim ve senin rızkınla orucumu açtım.

KİMLER ORUÇ TUTABİLİR?

İslam'a göre, bireyin sorumlu olmasının temel şartları müslüman, akıllı ve ergenlik çağına ulaşmış olmaktır. Dolayısıyla bu şartlar, oruç ibadeti ile sorumlu olmanın da şartlarıdır. Buna göre, bir kimsenin Ramazan ayında oruç tutmasının farz olması için öncelikle müslüman ve âkil-bâliğ olması gerekir.

İbadetlerle yükümlü olma şartlarını taşıdığı hâlde bazı özel durumlardaki kimselere oruç tutmama ruhsatı verilmiştir.

İbadetlerle yükümlü olmamakla birlikte ergenlik yaşına gelmeyen çocukların alıştırılmak ve ısındırılmak maksadıyla namaz kılmaları ve oruç tutmaları teşvik edilir. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.s.), yedi yaşından on yaşına kadarki sürede çocuğun namaza alıştırılmasını önermiştir.